Wstecz
Prawo spadkowe

[Prawo spadkowe] Z orzecznictwa Sądu Najwyższego: Odpowiedzialność spadkobiercy wobec innych spadkobierców uprawnionych z tytułu zachowku lub zapisu.

Jeśli dziedziczenie następuje na podstawie testamentu, a nie z ustawy, to spadkobiercy dziedziczący na podstawie testamentu, nie zawsze otrzymują cały majątek spadkodawcy, stanowiący masę spadkową.
Sytuacja taka może mieć miejsce w przypadku konieczności wykonania zapisów lub poleceń spadkodawcy lub, gdy pomięci w testamencie spadkobiercy wysapią z roszczeniem o zapłatę zachowku.

W dniu 19 grudnia 2019 r. Sąd Najwyższy rozpoznając sprawę o sygn. akt IV CSK 481/18 (publ. SIP Lex nr 3210698) rozstrzygnął wątpliwości dotyczące odpowiedzialności spadkobiercy uprawnionego do zachowku z tytułu zapisów i poleceń.

Jeśli dziedziczenie następuje na podstawie testamentu spadkobiercy nie zawsze otrzymują cały majątek spadkodawcy, mają bowiem obowiązek zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej tytułem zachowku, jeśli uprawniony wystąpi z takim żądaniem, oraz realizacji zapisów i poleceń. Niekiedy jednak spadkobiercy są uprawnieni do zmniejszenia zapisów i poleceń. Zasady związane z ich zmniejszeniem zostały wyjaśnione w niniejszej sprawie.

W omawianym orzeczeniu Sąd Najwyższy wskazał, że zmniejszenie zapisów zwykłych i poleceń, o czym stanowią art. 1003-1006 k.c., ma na celu rozłożenie ciężaru wypłaty zachowku pomiędzy spadkobiercę i zapisobiercę. Sposób zmniejszenia może wynikać z treści testamentu, a przy braku takiego rozrządzenia, redukcja zapisów i poleceń następuje proporcjonalnie w stosunku do ich wartości. Sąd wskazał, że w art. 998 § 1 k.c. została ustalona górna granica odpowiedzialności spadkobiercy uprawnionego do zachowku z tytułu zapisów i poleceń, a to ustawowe ograniczenie sąd ma obowiązek uwzględnić z urzędu. Sąd dodał też, że górna granica odpowiedzialności przewidziana w art. 998 i 999 k.c. nie jest wspólną granicą dla długów, o których mowa w tych przepisach. Wartość nadwyżki wyznacza granicę odpowiedzialności za każdy dług z osobna, a nie łącznie. W razie jednoczesnej odpowiedzialności spadkobiercy za zapisy (polecenia) i za zachowek może się zdarzyć, że jego łączna odpowiedzialność z tych tytułów przekroczy wartość nadwyżki, o której mowa, aż do wyczerpania czystej wartości spadku. W orzeczeniu wskazano również, że uprawnienie do żądania zmniejszenia zapisu powinno być dochodzone w procesie niemniej jednak może być ono zrealizowane również przez podniesienie zarzutu, gdy spadkobierca zostanie pozwany o wykonanie zapisu.

Ponadto w wyroku Sąd Najwyższy wyjaśnił kwestię przedawnienia roszczenia o zmniejszenie zapisu. W pierwszej kolejności wskazano, że uprawnienia związane z zachowkiem, tj. roszczenie o zachowek i o redukcję zapisów i poleceń, mają charakter majątkowy, więc obecnie przedawniają się z upływem 5 lat. W dalszej kolejności sąd przytoczył zasadę zgodnie z którą nie można mówić o przerwie biegu przedawnienia, jeżeli przedawnienie już nie biegnie, a nie biegnie dlatego, że termin przedawnienia już upłynął. Sąd wskazał, że pozew o zapłatę zachowku nie przerywa biegu terminu przedawnienia roszczenia o zmniejszenie zapisu. Samego bowiem pozwu o zapłatę zachowku nie można poczytywać za czynność przedsięwziętą bezpośrednio w celu ustalenia roszczenia powoda o redukcję zapisu. Przerwanie przedawnienia następuje, co do zasady, tylko pomiędzy stronami postępowania, jeżeli z istoty łączącego je stosunku prawnego wynika, że są materialnie zobowiązane lub uprawnione. Przerwanie następuje w podmiotowych i przedmiotowych granicach czynności podjętej przez wierzyciela; dotyczy tego roszczenia, które jest zabezpieczone, dochodzone, ustalane lub egzekwowane i jest skuteczne przeciwko osobie, wobec której kieruje się czynność, z korzyścią na rzecz osoby dokonującej czynności.

 

#prawo spadkowe, #zachowek, #Adviser1989

Sprawdź pozostałe nasze wpisy

Wstecz
Prawo dla biznesu 04.04.2022
[Prawo spółek handlowych] Czy członek zarządu poniesie odpowiedzialność za niepodjęcie uchwały o kontynuacji działalności gospodarczej w trybie art. 233 k.s.h.?

Prawo spółek handlowych: Kiedy należy podjąć uchwałę o dalszym istnieniu spółki i jakie są skutki prawne braku podjęcia takiej uchwały? | ADVISER kancelaria prawna w Gdyni Jeżeli bilans sporządzony przez zarząd spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wykaże stratę przewyższającą sumę kapitałów zapasowego i rezerwowych oraz połowę kapitału zakładowego, zarząd jest obowiązany niezwłocznie zwołać zgromadzenie wspólników w celu powzięcia uchwały dotyczącej dalszego istnienia spółki (art. 233 §1 k.s.h.) kancelaria gdynia, prawnik gdynia, kancealria prawna gdynia, adviser gdynia https://adviser.law/prawo-spolek-handlowych

Czytaj dalej
Prawo spadkowe 02.04.2024
[Prawo spadkowe] Czy złożenie przez rodziców w imieniu małoletniego dziecka oświadczenia o odrzuceniu spadku jest czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka?

[Prawo spadkowe] Czy złożenie przez rodziców w imieniu małoletniego dziecka oświadczenia o odrzuceniu spadku jest czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka? Między innymi w tej sprawie wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale podjętej w dniu 22 maja 2018 r. w sprawie pod sygn. akt III CZP 102/17, publ. w OSNC z 2018 r., Nr 12, poz. 110. [Inheritance law] Is the submission by parents on behalf of a minor child of a declaration of rejection of inheritance in accordance with Polish inheritance law an act that goes beyond the scope of ordinary management of the child's property? Among other things, the Supreme Court commented on this matter in the resolution adopted on May 22, 2018 in the case under ref. no. no. III CZP 102/17, published in OSNC of 2018, No. 12, item 110. kancelaria prawna polska gdynia gdańsk pomorze sopot postępowanie spadkowe dział spadku odrzucenie spadku radca prawny adwokat kancelaria prawa spadkowego postępowanie spadkowe w polsce adwokat pod spraw spadkowych dziedziczenie prawnik adwokat radca prawny law firm Poland Gdynia Gdańsk Pomerania Sopot inheritance proceedings inheritance division rejection of inheritance legal advisor lawyer inheritance law firm inheritance proceedings in Poland lawyer in inheritance matters inheritance lawyer attorney legal advisor

Czytaj dalej