Wstecz
Orzecznictwo

Z orzecznictwa Sądu Najwyższego: Odpowiedzialność spadkobiercy wobec innych spadkobierców uprawnionych z tytułu zachowku lub zapisu.

W dniu 19 grudnia 2019 r. Sąd Najwyższy rozpoznając sprawę o sygn. akt IV CSK 481/18 (publ. SIP Lex nr 3210698) rozstrzygnął wątpliwości dotyczące odpowiedzialności spadkobiercy uprawnionego do zachowku z tytułu zapisów i poleceń.

            Jeśli dziedziczenie następuje na podstawie testamentu spadkobiercy nie zawsze otrzymują cały majątek spadkodawcy, mają bowiem obowiązek zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej tytułem zachowku, jeśli uprawniony wystąpi z takim żądaniem, oraz realizacji zapisów i poleceń. Niekiedy jednak spadkobiercy są uprawnieni do zmniejszenia zapisów i poleceń. Zasady związane z ich zmniejszeniem zostały wyjaśnione w niniejszej sprawie.

             W omawianym orzeczeniu Sąd Najwyższy wskazał, że zmniejszenie zapisów zwykłych i poleceń, o czym stanowią art. 1003-1006 k.c., ma na celu rozłożenie ciężaru wypłaty zachowku pomiędzy spadkobiercę i zapisobiercę. Sposób zmniejszenia może wynikać z treści testamentu, a przy braku takiego rozrządzenia, redukcja zapisów i poleceń następuje proporcjonalnie w stosunku do ich wartości. Sąd wskazał, że w art. 998 § 1 k.c. została ustalona górna granica odpowiedzialności spadkobiercy uprawnionego do zachowku z tytułu zapisów i poleceń, a to ustawowe ograniczenie sąd ma obowiązek uwzględnić z urzędu. Sąd dodał też, że górna granica odpowiedzialności przewidziana w art. 998 i 999 k.c. nie jest wspólną granicą dla długów, o których mowa w tych przepisach. Wartość nadwyżki wyznacza granicę odpowiedzialności za każdy dług z osobna, a nie łącznie. W razie jednoczesnej odpowiedzialności spadkobiercy za zapisy (polecenia) i za zachowek może się zdarzyć, że jego łączna odpowiedzialność z tych tytułów przekroczy wartość nadwyżki, o której mowa, aż do wyczerpania czystej wartości spadku. W orzeczeniu wskazano również, że uprawnienie do żądania zmniejszenia zapisu powinno być dochodzone w procesie niemniej jednak może być ono zrealizowane również przez podniesienie zarzutu, gdy spadkobierca zostanie pozwany o wykonanie zapisu.

            Ponadto w wyroku Sąd Najwyższy wyjaśnił kwestię przedawnienia roszczenia o zmniejszenie zapisu. W pierwszej kolejności wskazano, że uprawnienia związane z zachowkiem, tj. roszczenie o zachowek i o redukcję zapisów i poleceń, mają charakter majątkowy, więc obecnie przedawniają się z upływem 5 lat. W dalszej kolejności sąd przytoczył zasadę zgodnie z którą nie można mówić o przerwie biegu przedawnienia, jeżeli przedawnienie już nie biegnie, a nie biegnie dlatego, że termin przedawnienia już upłynął. Sąd wskazał, że pozew o zapłatę zachowku nie przerywa biegu terminu przedawnienia roszczenia o zmniejszenie zapisu. Samego bowiem pozwu o zapłatę zachowku nie można poczytywać za czynność przedsięwziętą bezpośrednio w celu ustalenia roszczenia powoda o redukcję zapisu. Przerwanie przedawnienia następuje, co do zasady, tylko pomiędzy stronami postępowania, jeżeli z istoty łączącego je stosunku prawnego wynika, że są materialnie zobowiązane lub uprawnione. Przerwanie następuje w podmiotowych i przedmiotowych granicach czynności podjętej przez wierzyciela; dotyczy tego roszczenia, które jest zabezpieczone, dochodzone, ustalane lub egzekwowane i jest skuteczne przeciwko osobie, wobec której kieruje się czynność, z korzyścią na rzecz osoby dokonującej czynności.

 

#prawo spadkowe, #zachowek, #Adviser1989

Sprawdź pozostałe nasze wpisy

Wstecz
Prawo spółek
Zmiany KPC 2650 - projekt

ustawa o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw... Niniejszą ustawą zmienia się ustawy: ustawę z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, ustawę z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, ustawę z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, ustawę z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, ustawę z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawę z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, ustawę z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, ustawę z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych, ustawę z dnia 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, ustawę z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, ustawę z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, ustawę z dnia 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych, ustawę z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych oraz ustawę z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw.

Czytaj dalej
Prawo spadkowe 02.11.2022
[Prawo spadkowe] Rażące naruszenie prawa przy stwierdzeniu nabycia spadku przez małżonka spadkodawcy w zbiegu z jego rodzeństwem. Orzecznictwo Sądu Najwyższego.

Nabycie spadku może nastąpić albo na podstawie ustawy albo na podstawie testamentu. Niekiedy dochodzi do sytuacji, gdy, uprawnieniu naużywają swoich praw, w szczególności praw procesowych, w konsekwencji czego dojść może do rażącego naruszenia prawa przy stwierdzeniu nabycia spadku. Taka sytuacja może być tym bardziej skompilowana, gdy spadkobierca dziedziczy w zbiegu z rodzicami lub rodzeństwem spadkodawcy. W takich przypadkach, uzasadnione może być nawet wniesienie skargi nadzwyczajnej. prawo spadkowe, prawo spadkowe kancelaria, prawo spadkowe kancelaria gdynia, prawo spadkowe prawnik, prawo spadkowe prawnik gdynia, sprawa spadkowa kancelaria, sprawa spadkowa kancelaria gdynia, sprawa spadkowa prawnik gdynia, prawnik od spraw spadkowych, kancelaria prawa spadkowego

Czytaj dalej