Wstecz
Prawo spadkowe

[Prawo spadkowe] Postępowanie spadkowe a dział spadku

Czy wiesz, ze istnieje różnica pomiędzy postępowaniem spadkowym a postępowaniem o dział spadku? Nie, ale jednak chcesz się dowiedzieć?

Postępowanie w przedmiocie działu spadku jest drugim etapem postępowania spadkowego. Następuje ono po stwierdzeniu nabycia spadku, dokonanym przez sąd lub notariusza. Sądowe stwierdzenie nabycia spadku przybiera postać postanowienia, natomiast notarialne aktu poświadczenia dziedziczenia. Dokumenty te potwierdzają nabycie spadku przez konkretne osoby, oraz ustalenie ich udziałów w majątku spadkowym (masie spadku). Zarówno sąd jaki notariusz na etapie stwierdzenia nabycia spadku nie zajmują się ustalaniem co wchodzi w skład masy spadkowej, jak również przyznaniem spadkobiercom konkretnych przedmiotów. Na tym etapie majątek spadkowy stanowi jedną całość. Aby określić, które z przedmiotów wchodzących w skład spadku staną się czyją własnością niezbędne jest dokonanie działu spadku.

Czy istnieje termin na dokonanie działu spadku?

Ustawodawca nie określił terminu w jakim należy takowy dział spadku przeprowadzić, niemniej jednak w interesie spadkobierców jest, aby uczynić to jak najszybciej, zwłaszcza gdy w skład masy spadkowej wchodzi nieruchomość, bądź przedsiębiorstwo. Majątek spadkowy w takim przypadku, poza przychodami, generuje koszty i konieczne jest ponoszenie nakładów na rzecz. Nakłady te obciążają wszystkich spadkobierców, a w miarę upływu czasu ich rozliczenie okazuje się coraz trudniejsze.

Jak przeprowadzić dział spadku?

Działu spadku możemy dokonać na podstawie umowy lub na mocy orzeczenia sądowego. Umowny dział spadku może nastąpić pod warunkiem, że wszyscy spadkobiercy pozostaną zgodni co do wyboru tego trybu oraz co do wszystkich postanowień umowy. Treść umowy jest w zasadzie dowolna jednak należy pamiętać, że przedmiotem działu spadku są jedynie aktywa. Jeśli jednak w umowie znajdą się postanowienia ustalające, który ze spadkobierców odpowiada za długi i w jakiej wysokości, to takie porozumienie wywoła skutki tylko w stosunkach pomiędzy nimi, nie uniemożliwiając wierzycielom dochodzenia należności w oparciu o zasady wynikające z kodeksu cywilnego.

Umowa o dział spadku

Umowa o dział spadku co do zasady może zostać zawarta w zwykłej formie pisemnej. Od zasady tej istnieją jednak wyjątki. W przypadku gdy w skład spadku wchodzi nieruchomość umowa powinna przybrać formę aktu notarialnego. Natomiast gdy składnikiem masy spadkowej jest przedsiębiorstwo, ustawodawca wprowadza wymóg zachowania formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Jeśli jednak w skład tegoż przedsiębiorstwa wchodzi nieruchomość niezbędne jest również zachowanie formy aktu notarialnego.

W przypadku braku zgody któregokolwiek spadkobiercy jedyną możliwością jest dokonanie sądowego działu spadku. Zainicjować postępowanie sądowe, poprzez złożenie wniosku, może każdy spadkobierca oraz nabywca udziału w spadku. W trakcie tegoż postępowania sąd ustali skład spadku oraz jego wartość. Wnioskodawca może wskazać we wniosku skład i wartość majątku spadkowego, nie będzie to jednak dla sądu wiążące. W przypadku gdy sąd będzie miał wątpliwości co do wartości poszczególnych składników majątkowych prawdopodobnie zdecyduje się na powołanie biegłego.

W jaki sposób dokonać podziału majatku spadkowego?

Istnieją trzy sposoby podziału majątku spadkowego: podział fizyczny, przyznanie praw wchodzących w skład spadku jednemu lub kilku spadkobiercom oraz podział cywilny.

Podział fizyczny polega na przyznaniu własności lub praw do poszczególnych przedmiotów poszczególnym spadkobiercom. W przypadku gdy wartość tych przedmiotów nie odzwierciedla w pełni wartości udziału, spadkobiercy przyznaje się dopłatę.

Przyznanie praw wchodzących w skład spadku jednemu lub kilku spadkobiercom polega na tym, że jeden bądź niektórzy ze spadkobierców otrzymują określone prawo, najczęściej prawo własności, a pozostali dostają spłatę odpowiadającą wartości ich udziałów w masie spadkowej. Ma to miejsce najczęściej gdy w skład spadku wchodzi jeden przedmiot, którego podział jest niemożliwy lub bardzo utrudniony.

Podział cywilny polega na sprzedaży wszystkich praw wchodzących w skład spadku, a następnie dokonaniu podziału uzyskanej kwoty pomiędzy spadkobierców stosownie do ich udziałów. Jest to sposób z pozoru najprostszy i umożliwiający najbardziej sprawiedliwy podział, gdyż każdy otrzymuje precyzyjnie wyliczoną kwotę, niemniej jednaj jest on najmniej korzystny dla spadkobierców. W przypadku podziału cywilnego spadkobiercy muszą się liczyć z długotrwałym procesem sprzedaży oraz kosztami z nim związanymi co powoduje znaczne zmniejszenie wartości otrzymanego finalnie spadku.

Należy również wspomnieć, że dokonanie działu spadku, jak również poprzedzającego go stwierdzenia nabycia spadku nie jest obowiązkiem spadkobiercy. Spadek nabywa się z chwilą śmierci spadkodawcy i nie traci się go na skutek nieprzeprowadzenia niniejszych postępowań. Dokonanie tych formalności jest jednak niezbędne w przypadku, gdy chcemy sprzedać wchodząca w skład spadku nieruchomość, uczestniczyć w postępowaniu administracyjnym dotyczącym odziedziczonych przedmiotów, czy też gdy zamierzamy dochodzić spłaty wierzytelności od dłużników spadkodawcy. Bez stosownych dokumentów nie jesteśmy bowiem w stanie wykazać przysługujących nam uprawnień.

Potrzebujesz porady w sprawie spadkowej?

Sprawdź pozostałe nasze wpisy

Wstecz
Prawo spadkowe 02.04.2024
[Prawo spadkowe] Czy złożenie przez rodziców w imieniu małoletniego dziecka oświadczenia o odrzuceniu spadku jest czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka?

[Prawo spadkowe] Czy złożenie przez rodziców w imieniu małoletniego dziecka oświadczenia o odrzuceniu spadku jest czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka? Między innymi w tej sprawie wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale podjętej w dniu 22 maja 2018 r. w sprawie pod sygn. akt III CZP 102/17, publ. w OSNC z 2018 r., Nr 12, poz. 110. [Inheritance law] Is the submission by parents on behalf of a minor child of a declaration of rejection of inheritance in accordance with Polish inheritance law an act that goes beyond the scope of ordinary management of the child's property? Among other things, the Supreme Court commented on this matter in the resolution adopted on May 22, 2018 in the case under ref. no. no. III CZP 102/17, published in OSNC of 2018, No. 12, item 110. kancelaria prawna polska gdynia gdańsk pomorze sopot postępowanie spadkowe dział spadku odrzucenie spadku radca prawny adwokat kancelaria prawa spadkowego postępowanie spadkowe w polsce adwokat pod spraw spadkowych dziedziczenie prawnik adwokat radca prawny law firm Poland Gdynia Gdańsk Pomerania Sopot inheritance proceedings inheritance division rejection of inheritance legal advisor lawyer inheritance law firm inheritance proceedings in Poland lawyer in inheritance matters inheritance lawyer attorney legal advisor

Czytaj dalej
Prawo spółek 20.07.2022
[Prawo handlowe] Zawarcie przez spółkę akcyjną umowy poręczenia za dług małżonka, pozostającego z członkiem zarządu tej spółki w ustroju wspólności ustawowej, wymaga zgody walnego zgromadzenia (art. 15 § 1 k.s.h.)

Orzecznictwo Sądu Najwyższego: Czy zawarcie przez spółkę akcyjną umowy, w której poręcza ona zobowiązanie małżonki członka zarządu tej spółki, w przypadku istnienia ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej pomiędzy członkiem zarządu a małżonką, objęte jest dyspozycją art. 15 § 1 k.s.h.?" W dniu 12 stycznia 2022 r. w sprawie pod sygn. akt III CZP 67/22 (publ. w SIP Lex pod nr 3303288), Sąd Najwyższy podjął uchwałę w której wskazał, że zawarcie przez spółkę akcyjną umowy poręczenia za dług małżonka, pozostającego z członkiem zarządu tej spółki w ustroju wspólności ustawowej, wymaga zgody walnego zgromadzenia (art. 15 § 1 k.s.h.).

Czytaj dalej