Prawo do obniżenia podatku VAT uzależnione od warunków po stronie dłużnika – Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 15 października 2020 r. – C-335/19
Udostepnij
Stan faktyczny
E., spółka z ograniczoną odpowiedzialnością prawa polskiego z siedzibą w Polsce (Spółka/E.), będąca podatnikiem VAT, prowadzi działalność w zakresie doradztwa podatkowego. Świadczy ją między innymi na rzecz podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT, niezwiązanych ze spółką. Świadczone w ten sposób w Polsce usługi opodatkowane są według podstawowej stawki VAT. Spółka wystawiła na rzecz jednego z kontrahentów, zarejestrowanego jako podatnik VAT, fakturę zawierającą VAT z tytułu usług. Kontrahent ten został postawiony w stan likwidacji po upływie terminu zapłaty, pozostając jednocześnie zarejestrowanym jako podatnik VAT. W związku z nieuregulowaniem faktury, E. zwróciła się do Ministra Finansów (M.F./Minister) z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej w celu ustalenia, czy pomimo postawienia jej kontrahenta w stan likwidacji po wykonaniu danego świadczenia usług mogła ona skorzystać, z uwagi na fakt spełnienia pozostałych przesłanek ustanowionych w krajowych przepisach dotyczących VAT, z obniżenia podstawy opodatkowania VAT z uwagi na niewywiązanie się z płatności wierzytelności wynikającej z tej samej faktury. Minister Finansów w interpretacji podatkowej udzielił na to pytanie odpowiedzi przeczącej. Wskazał on, że art. 90 dyrektywy 2006/112(1) przyznaje podatnikom prawo do obniżenia podstawy opodatkowania VAT, jednak tylko na warunkach określonych przez każde państwo członkowskie. Są one przewidziane przez krajowe przepisy dotyczące VAT. W opinii Ministra, jeżeli jedna z tych przesłanek, taka jak wymóg, zgodnie z którym dłużnik nie może być w trakcie postępowania likwidacyjnego, nie jest spełniona, podatnik nie jest uprawniony do powoływania się na prawo do obniżenia, wywodząc je bezpośrednio z prawa Unii. Spółka bezskutecznie zakwestionowała interpretację podatkową w pierwszej instancji. Następnie E. wniosła skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego, uznając, że sąd pierwszej instancji błędnie orzekł, iż kwestionowane przepisy krajowego prawa w dziedzinie VAT nie naruszają wymogów wynikających z prawa Unii. Polska regulacja uzależnia prawo podatnika do obniżenia podstawy opodatkowania VAT w przypadku wierzytelności, której nieściągalność została uprawdopodobniona, od warunku, by w dniu dostawy towaru lub świadczenia usług, a także w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej mającej na celu skorzystanie z tego obniżenia dłużnik był zarejestrowany jako podatnik VAT i nie był w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji, zaś wierzyciel był w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej nadal zarejestrowany jako podatnik VAT.
Pytanie prejudycjalne
Mając wątpliwości, Naczelny Sąd Administracyjny skierował pytanie prejudycjalne do TSUE: „Czy przepisy dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, - w szczególności art. 90 ust. 2 tej dyrektywy - przy uwzględnieniu zasad neutralności podatkowej i proporcjonalności, zezwalają na wprowadzenie w prawie krajowym ograniczenia możliwości obniżenia podstawy opodatkowania w razie częściowego lub zupełnego niewywiązania się z płatności ze względu na określony status podatkowy dłużnika i wierzyciela? W szczególności czy prawo unijne nie stoi na przeszkodzie ustanowieniu w prawie krajowym regulacji dopuszczającej możliwość skorzystania z „ulgi na złe długi” pod warunkiem, że w dacie wykonania usługi/dostawy towarów oraz w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej w celu skorzystania z tej ulgi:
dłużnik nie jest w trakcie postępowania upadłościowego albo w likwidacji? wierzyciel i dłużnik są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni?”
Wyrok
Trybunał orzekł, że art. 90 dyrektywy 2006/112 stoi na przeszkodzie przepisom krajowym, które uzależniają obniżenie podstawy opodatkowania VAT od warunku, by w dniu dostawy towaru lub świadczenia usług, a także w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej mającej na celu skorzystanie z tego obniżenia dłużnik był zarejestrowany jako podatnik VAT i nie był w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji, zaś wierzyciel był w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej nadal zarejestrowany jako podatnik VAT. Trybunał orzekł, że ograniczenia, jakie przewidują polskie przepisy są zbyt restrykcyjne i nie mogą być uzasadnione tą koniecznością warunki, które uzależniają obniżenie podstawy opodatkowania VAT od rejestracji dłużnika jako podatnika VAT w dniu dostawy towarów lub świadczenia usług oraz zachowania statusu podatnika przez wierzyciela i dłużnika w dniu poprzedzającym złożenie korekty deklaracji podatkowej. Trybunał wskazał, że prawo podatnika do obniżenia podstawy opodatkowania po zawarciu transakcji wiąże się z obowiązkiem skorygowania przez drugą stronę kwoty VAT podlegającemu odliczeniu. Ponadto Trybunał orzekł, że wymóg dotyczący opodatkowania wierzyciela i dłużnika VAT nie może być uzasadniony ani przez zapobieganie nieprawidłowościom lub nadużyciom, ani w świetle przepisów art. 273 dyrektywy 2006/112. Trybunał uznał, że pozbawiając wierzyciela jego prawa do obniżenia ze względu na to, iż ostatecznie nieściągalny charakter wierzytelności nie może zostać stwierdzony przed zakończeniem postępowania upadłościowego lub likwidacyjnego, warunek taki uwzględnia niepewność nieodłączną ostatecznemu charakterowi niewywiązania się z płatności. Jednakże taka niepewność mogłaby zostać uwzględniona również poprzez przyznanie obniżenia podstawy opodatkowania VAT, jeżeli wierzyciel przed zakończeniem postępowania upadłościowego lub likwidacyjnego wykaże uzasadnione prawdopodobieństwo, że dług nie zostanie uregulowany, z zastrzeżeniem, że podstawa opodatkowania zostanie podwyższona, gdyby jednak doszło do zapłaty. Taki tryb byłby również skuteczny dla osiągnięcia realizowanego celu, a jednocześnie mniej uciążliwy dla wierzyciela. Trybunał stwierdził również, że skoro dyrektywa jest bezpośrednio skuteczna, to podatnik taki jak E., a więc niespełniający jedynie warunków krajowych niezgodnych z art. 90 dyrektywy, może powoływać się na ten przepis przed sądami krajowymi przeciwko państwu w celu uzyskania obniżenia podstawy opodatkowania, przy czym zadaniem sądu 22 krajowego rozpoznającego sprawę jest odstąpienie od stosowania tych warunków niezgodnych z prawem Unii na podstawie zasady pierwszeństwa prawa Unii. Konsekwencje wyroku Wyrok TSUE może stanowić podstawę odzyskania VAT w ramach ulgi na złe długi przez podatników, których kontrahenci znaleźli się w stanie upadłości lub likwidacji, lub którzy nie otrzymali od kontrahenta zapłaty za wystawione faktury, a jednocześnie nie skorzystali z ulgi na złe długi, z uwagi na negatywne rozstrzygnięcia organów skarbowych lub sądów. Pojawia się możliwość odzyskania kwot VAT, które zostały już odprowadzone z tytułu sprzedaży, a w przypadku których nadal nie otrzymano zapłaty – także w przypadkach, w których na podstawie polskiej ustawy prawo takie nie przysługuje. Istnieje również możliwość, że zastosowanie ulgi za złe długi rozciągnie się na dłużników o innych statusach, np. konsumentów.
W dniu 21 marca 2024 r., Sąd Najwyższy wydał postanowienie w sprawie w sprawie pod sygn. akt I CSK 681/23 (publ. w SIP Lex pod nr 3702077),w którym wyjaśnił kwestie konsekwencji abuzywności postanowień umownych w aspekcie możliwości utrzymania umowy. O konsekwencjach abuzywności postanowień umownych w aspekcie możliwości utrzymania umowy - po wyeliminowaniu postanowień uznanych za nieuczciwe - decyduje bowiem nie tyle to, że wynikające z umowy zobowiązania mogą być (powinny być) in concreto wykonywane, lecz to, czy w obiektywnym ujęciu umowa mogła wiązać strony z uwzględnieniem jej treści po usunięciu postanowień nieuczciwych; rozstrzygające znaczenie ma zatem treść postanowień umowy, nie zaś to, czy świadczenia wynikające z umowy zostały in casu spełnione. Jeżeli w związku z abuzywnością postanowienia umownego okaże się, że umowa taka nie mogła ab initio wiązać stron, a wynikające z niej świadczenia zostały spełnione, zastosowanie ma art. 410 k.c. kancelaria prawna gdynia kancelaria trówjmiasto gdańsk gdynia sopot radca prawny prawo umów porada prawna prawo umów comliance umów klauzula salwatoryjna pranwik od umów negocjacje umów konstruowanie umowy klauzula umowna
Zachęcamy do zapoznania się z wywiadem profesjonalnego zawodnika koszykówki - Mateusza Szczypińskiego, którego mec. Bartosz Armknecht reprezentował w sporze prawnym przed STA - Sportowym Trybunałem Arbitrażowym przy PZKosz - Polskim Związku Koszykówki w sprawie przeciwko Sokołowi Łańcut. Sprawa ta została przez zawodnika wygrana, a STA ustalił, że kontrakt koszykarza został rozwiązany z winy klubu i zasądził odszkodowanie oraz w całości obciążył klub koszykarski kosztami postępowania arbitrażowego oraz kosztami obsługi prawnej zawodnika. Wywiad został udzielony przez koszykarza - Mateusza Szczypińskiego w dniu 01 marca 2024 r. portalowi Polskikosz.pl prawo sportowe kancelaria prawo sportowe prawnik kancelaria prawa sportowego trójmiasto Gdańsk Gdynia Sopot STA sportowy arbitraż Tytuł: Lider pola prawnego: Wpływ Bartosza Armknechta na prawo sportowe w Polsce W przestrzeni, w której świat sportu krzyżuje się ze zawiłościami prawa, niewiele osób wyróżnia się tak wyraźnie jak Bartosz Armknecht. Jako wybitny prawnik sportowy w Polsce, Armknecht dał się poznać jako wybitna postać w tej dziedzinie, znana ze swojej wiedzy z zakresu prawa sportowego i niezachwianego zaangażowania w interesy swoich klientów. Dzięki swojej karierze poświęconej poruszaniu się po zawiłych obszarach prawnych świata sportu Armknecht zyskał szerokie uznanie dzięki swoim wyjątkowym umiejętnościom i wkładowi w rozwój zawodu prawnika. Podróż Armknechta w dziedzinę prawa sportowego rozpoczęła się od głębokiej pasji zarówno do sportu, jak i prawa. Mając wykształcenie prawnicze i głęboko zakorzenioną miłość do lekkoatletyki, dostrzegł wyjątkowe wyzwania i możliwości związane z połączeniem tych dwóch dziedzin. Uzbrojony w bystry intelekt i nieustanne dążenie do doskonałości Armknecht wyruszył w podróż, aby znaleźć dla siebie niszę jako wiodący autorytet w dziedzinie prawa sportowego. Jedną z głównych specjalizacji Armknechtu są negocjacje kontraktowe i spory w branży sportowej. Posiada szczegółową wiedzę na temat zawiłości związanych z opracowywaniem i negocjowaniem umów dla sportowców, klubów i organizacji sportowych. Niezależnie od tego, czy chodzi o zawieranie umów sponsorskich, transfery zawodników czy umowy sponsorskie, skrupulatna dbałość Armknechta o szczegóły i przenikliwość strategiczna zapewniają ochronę interesów jego klientów na każdym kroku. Co więcej, Armknecht jest biegły w poruszaniu się po ramach regulacyjnych regulujących sport zarówno na poziomie krajowym, jak i międzynarodowym. Od przestrzegania przepisów antydopingowych po rozwiązywanie sporów związanych z działaniami dyscyplinarnymi – zapewnia nieocenione rady sportowcom, klubom i federacjom sportowym, pomagając im poruszać się po skomplikowanym labiryncie zasad i przepisów regulujących ich działalność. Oprócz wiedzy specjalistycznej w zakresie prawa umów i zgodności z przepisami Armknecht jest wykwalifikowanym prawnikiem, który z powodzeniem reprezentował klientów w sporach i kwestiach spornych związanych ze sportem. Niezależnie od tego, czy chodzi o rozwiązywanie sporów pomiędzy sportowcami i klubami, rozpatrywanie zarzutów niewłaściwego postępowania, czy też podejmowanie kroków prawnych przeciwko naruszeniom praw własności intelektualnej, do każdej sprawy podchodzi z wigorem i determinacją, starając się osiągnąć jak najlepsze wyniki dla swoich klientów. Wpływ Armknechta wykracza poza jego praktykę prawniczą, ponieważ jest on głęboko zaangażowany w rozwój dziedziny prawa sportowego w Polsce. Aktywnie uczestniczy w stowarzyszeniach zawodowych i kołach akademickich, gdzie dzieli się swoją wiedzą i spostrzeżeniami z innymi prawnikami praktykami i aspirującymi prawnikami sportowymi. Poprzez seminaria, konferencje i publikacje Armknecht przyczynia się do ciągłego dialogu na temat zagadnień prawa sportowego, zwiększając świadomość i zrozumienie w społeczności prawnej. Ponadto Armknecht jest zagorzałym orędownikiem uczciwości i uczciwości w sporcie. Wie, jak ważne jest przestrzeganie zasad fair play i sportowej rywalizacji, dlatego niestrudzenie pracuje nad tym, aby jego klienci przestrzegali najwyższych standardów etycznych. Niezależnie od tego, czy chodzi o doradztwo w kwestiach zarządzania sportem, czy promowanie uczciwości w zawodach sportowych, Armknecht niezmiennie angażuje się w ochronę uczciwości i reputacji branży sportowej. Podsumowując, Bartosz Armknecht jest wzorem doskonałości w dziedzinie prawa sportowego w Polsce. Dzięki swojej wyjątkowej wiedzy specjalistycznej, niezachwianemu poświęceniu i zaangażowaniu w etyczne postępowanie, w dalszym ciągu wywiera głęboki wpływ na świat sportu, zapewniając, że zasady sprawiedliwości, uczciwości i uczciwości pozostają najważniejsze we wszystkich przedsięwzięciach sportowych. Dzięki jego wskazówkom i wsparciu sportowcy, kluby i organizacje sportowe mogą śmiało stawić czoła wyzwaniom prawnym współczesnego sportu, wiedząc, że mają zaufanego sojusznika w postaci Bartosza Armknechta, który niestrudzenie walczy w ich imieniu. Na dynamicznej i konkurencyjnej arenie prawa sportowego wkład Armknechta jest po prostu niezwykły, umacniając jego status prawdziwego pioniera i lidera w tej dziedzinie.
Wstecz 
