[Prawo spółek handlowych] Prawo holdingowe- wiążące polecenia spółki dominującej
Udostepnij
Powstanie grupy holdingowej – grupy kapitałowej
Do uczestnictwa w grupie holdingowej niezbędne jest podjęcie przez spółkę zależną uchwały w tym przedmiocie, tj. uchwały o przystąpieniu do grupy holdingowej (grupy kapitałowej). Uchwałę podejmuje zgromadzenie wspólników (sp. z o.o.) albo walne zgromadzenie (spółka akcyjna) spółki zależnej, większością 3/4 głosów. W uchwale należy wskazać spółkę dominującą. Spółka dominująca i spółka zależna ujawniają w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) uczestnictwo w grupie poprzez wpisanie wzmianki do rejestru przedsiębiorców.
Działanie we wspólnym interesie spółek – grupy spółek
Skutkiem powstania grupy spółek jest możliwość działania spółki zależnej nie tylko w swoim interesie, ale także w interesie całej grupy kapitałowej. Przed wprowadzeniem tych przepisów osoby zasiadające w organach zarządzających spółki zależnej, prowadzące sprawy spółki, mogły ponieść odpowiedzialność względem wierzycieli, w przypadku działania niezgodnego z interesem spółki zależnej, a zgodnym z interesem całej grupy. Obecnie członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, prokurent oraz likwidator spółki uczestniczącej w grupie spółek, może powoływać się na działanie lub zaniechanie w określonym interesie grupy, jeżeli spółka ujawniła uczestnictwo w grupie spółek w rejestrze przedsiębiorców KRS.
Wiążące polecenia spółki dominującej
Najważniejszą zmianą jest wprowadzenie do przepisów k.s.h. tzw. „wiążących poleceń”. Spółka dominująca może wydać spółce zależnej, uczestniczącej w grupie spółek wiążące polecenie dotyczące prowadzenia spraw spółki, jeżeli jest to uzasadnione interesem grupy spółek oraz jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej. Aby polecenie było skuteczne spółka dominująca musi je wydać w formie pisemnej lub elektronicznej.
Treść wiążącego polecenia wydane przez spółkę dominującą
W wiążącym poleceniu spółka dominująca wskazuje:
1) oczekiwane przez spółkę dominującą zachowanie spółki zależnej w związku z wykonaniem wiążącego polecenia,
2) interes grupy spółek, który uzasadnia wykonanie przez spółkę zależną wiążącego polecenia,
3) spodziewane korzyści lub szkody spółki zależnej, które będą następstwem wykonania wiążącego polecenia, o ile występują,
4) przewidywany sposób i termin naprawienia spółce zależnej szkody poniesionej w wyniku wykonania wiążącego polecenia.
Odmowa wykonania przez spółkę zależną wiążącego polecenia wydanego przez spółkę dominującą
Spółka zależna może odmówić wykonania wiążącego polecenia, jeżeli jego wykonanie doprowadziłoby do niewypłacalności albo zagrożenia niewypłacalnością tej spółki. Spółka zależna uczestnicząca w grupie spółek, niebędąca spółką jednoosobową, może odmówić wykonania wiążącego polecenia, jeżeli istnieje uzasadniona obawa, że jest ono sprzeczne z interesem tej spółki zależnej i wyrządzi jej szkodę, która nie będzie naprawiona w okresie dwóch lat, licząc od dnia, w którym nastąpi zdarzenie wyrządzające szkodę, chyba że umowa albo statut spółki stanowi inaczej. W określeniu wysokości szkody spółka zależna uwzględnia korzyści uzyskane przez tę spółkę w związku z uczestnictwem w grupie spółek w okresie ostatnich dwóch lat obrotowych. Odmowa wykonania wiążącego polecenia przez spółkę zależną musi przybrać formę uchwały zawierającej uzasadnienie.
Dostęp do informacji przez spółkę dominującą (nadzór spółki dominującej)
Nowelizacja przepisów k.s.h. zwiększyła także zakres dokumentów do których dostęp ma spółka dominująca. Zgodnie z art. 216§ 1 k.s.h. spółka dominująca może w każdym czasie przeglądać księgi i dokumenty spółki zależnej uczestniczącej w grupie spółek oraz żądać od niej udzielenia informacji. Spółka dominująca, której nie udostępniono ksiąg i dokumentów lub nie udzielono informacji, może złożyć wniosek do sądu rejestrowego o zobowiązanie zarządu spółki zależnej uczestniczącej w grupie spółek do udostępnienia ksiąg i dokumentów lub udzielenia informacji.
Obowiązek sprawozdania sprawozdania o powiązanych umowach
Zarząd spółki zależnej uczestniczącej w grupie spółek zobowiązany jest do sporządzenia sprawozdania o powiązaniach umownych tej spółki ze spółką dominującą za okres ostatniego roku obrotowego i przedstawienia ich zgromadzeniu wspólników albo walnemu zgromadzeniu. W sprawozdaniu tym wskazuje się przede wszystkim wiążące polecenia wydane przez spółkę dominującą.
Uprawnienie wspólników/akcjonariuszy mniejszościowych do zbadania rachunkowości spółki
Wspólnik lub wspólnicy mniejszościowi albo akcjonariusz lub akcjonariusze mniejszościowi spółki zależnej uczestniczącej w grupie spółek reprezentujący co najmniej 10% kapitału zakładowego mogą zwrócić się do sądu rejestrowego z wnioskiem o wyznaczenie firmy audytorskiej (audytora) w celu zbadania rachunkowości oraz działalności grupy spółek.
Przymusowa zmiana właściciela udziałów/akcji na rzecz spółki dominującej (squeeze out)
Zgromadzenie wspólników albo walne zgromadzenie spółki zależnej, uczestniczącej w grupie spółek może podjąć uchwałę o przymusowym wykupie udziałów albo akcji wspólników lub akcjonariuszy reprezentujących nie więcej niż 10% kapitału zakładowego przez spółkę dominującą, którą reprezentuje bezpośrednio co najmniej 90% kapitału zakładowego (squeeze out). Pozwala to chronić grupę spółek przed mniejszościowymi wspólnikami/akcjonariuszami utrudniającymi działalność spółki oraz zmniejszyć koszty jej funkcjonowania. Co więcej wspólnicy mniejszościowi oraz akcjonariusze mniejszościowi reprezentujący nie więcej niż 10% kapitału zakładowego spółki zależnej uczestniczącej w grupie spółek mogą żądać umieszczenia w porządku obrad zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia, sprawy podjęcia uchwały o przymusowym odkupie ich udziałów albo akcji przez spółkę dominującą, która reprezentuje co najmniej 90% kapitału zakładowego spółki zależnej uczestniczącej w grupie spółek.
Odpowiedzialność spółki dominującej za szkodę wyrządzoną wykonaniem wiążącego polecania
Spółka dominująca odpowiada wobec spółki zależnej uczestniczącej w grupie spółek za szkodę, która została wyrządzona wykonaniem wiążącego polecenia i która nie została naprawiona w terminie wskazanym w wiążącym poleceniu, chyba że nie ponosi winy. Za szkodę wyrządzoną jednoosobowej spółce zależnej spółka dominująca odpowiada, tylko jeżeli wykonanie wiążącego polecenia doprowadziło do jej niewypłacalności.
Bezskuteczna egzekucja przeciwko spółce zależnej – odpowiedzialność spółki dominującej
Jeżeli egzekucja przeciwko spółce zależnej uczestniczącej w grupie spółek okaże się bezskuteczna, spółka dominująca odpowiada za szkodę wyrządzoną wierzycielowi spółki zależnej, chyba że nie ponosi winy lub szkoda nie powstała w następstwie wykonania przez spółkę zależną wiążącego polecenia.
Słowa kluczowe: prawo holdingowe, grupa kapitałowa, spółka, sp. z o.o., spółka akcyjna, wiążące polecenia, squeeze out, zawiązanie grupy, wspólny interes, udziały, akcje, przymusowy wykup, spółka dominująca, spółka zależna.
Prawo spółek handlowych: Czy członkom zarządu spółki może grozić odpowiedzialność karna z tytułu niezaspokojenia wierzycieli spółki? | Adviser kancelaria prawna w Gdyni Czy członek zarządu spółki, który zaciąga zobowiązania w imieniu spółki, będąc świadomy, że spółka nie będzie ich w stanie wykonać poniesie odpowiedzialność karną? Co się stanie gdy będzie on ukrywał majątek lub spłacał zobowiązania tylko wobec niektórych wierzycieli? Odpowiedzi na te pytania możemy znaleźć w art. 300-302 kodeksu karnego.
Sąd podniósł, że poza procesowymi przypadkami wygaśnięcia zapisu na sąd polubowny, umowa o arbitraż mogłaby utracić moc także z przyczyn materialnoprawnych z uwagi na potrzebę stosowania w drodze analogii bądź wprost niektórych przepisów kodeksu cywilnego o czynnościach prawnych. Przyjmując, że zapis na sąd polubowny nie jest równoznaczny z rezygnacją z ochrony sądowej, jednym z założeń skuteczności tej czynności musi być dostępność alternatywnego forum uzgodnionego przez strony, a inaczej rzecz ujmując - możliwość uzyskania efektywnej ochrony prawnej przed sądem polubownym. Wyrazem relacji między skutecznością zapisu na sąd polubowny a rzeczywistą możliwością uzyskania ochrony prawnej przed sądem wskazanym w zapisie jest art. 1168 k.p.c., który określa niektóre przypadki utraty mocy zapisu, związane z niemożnością rozpoznania sprawy przez sąd polubowny oznaczony w zapisie lub w określonym przez strony składzie (por. także art. 1195 § 4 k.p.c.). Przepis ten ma wprawdzie dyspozytywny charakter, nie oznacza to jednak, że strony zapisu mogą wyłączyć skutek utraty mocy zapisu uzgadniając np., iż zapis zachowuje skuteczność, mimo wystąpienia okoliczności, o których mowa w art. 1168 § 1 i 2 bądź art. 1195 § 4 k.p.c. W razie wystąpienia tych okoliczności uzgodnienie takie byłoby równoznaczne ze zrzeczeniem się ochrony sądowej w ogólności, co nie mieści się w konstrukcji umowy procesowej, jaką jest zapis na sąd polubowny. Strony mogą natomiast określić np. innych arbitrów na wypadek, gdyby pełnienie funkcji przez arbitrów wskazanych w pierwszej kolejności okazało się niemożliwe. W braku możliwości zwolnienia od obowiązku poniesienia opłat, które wiążą się z wszczęciem i przeprowadzeniem postępowania arbitrażowego, obowiązek poniesienia tych kosztów może stanowić przeszkodę czyniącą dostęp do sądu polubownego faktycznie niemożliwym. Za zasadne należy w konsekwencji uznać stanowisko, że stan obiektywnej niemożności poniesienia przez powoda kosztów, których wyłożenie jest konieczne do wszczęcia i przeprowadzenia postępowania przed sądem polubownym, nie prowadzi wprawdzie do utraty mocy wiążącej zapisu (art. 1168 § 2 k.p.c.), może jednak pociągać za sobą niewykonalność zapisu w rozumieniu art. 1165 § 2 k.p.c. Wymaganie, aby niemożność poniesienia kosztów postępowania przed sądem polubownym miała charakter trwały, należy zatem rozumieć w ten sposób, że chodzi o stan obiektywnie istniejący w chwili orzekania, stanowiący podstawę rozstrzygnięcia sądu. Uznanie zapisu za niewykonalny nie jest równoznaczne z utratą jego mocy, toteż zapis ten może w przyszłości stać się podstawą odrzucenia pozwu w innych postępowaniach, jeżeli niemożność poniesienia kosztów postępowania przed sądem polubownym ustanie. Jeżeli jednak sąd państwowy, kierując się sytuacją istniejącą w chwili orzekania, oddalił prawomocnie zarzut zapisu na sąd polubowny (art. 222 k.p.c.), to przyszłe korzystne zmiany sytuacji majątkowej strony, która wytoczyła powództwo, nie mogą rzutować na utrwaloną prawomocnym postanowieniem właściwość sądu państwowego do rozstrzygnięcia sprawy, a jedynie na potrzebę cofnięcia zwolnienia od kosztów sądowych (art. 110 u.k.s.c.), jeżeli zwolnienie takie zostało udzielone. Postępowanie strony, która w odpowiedzi na zarzut zapisu na sąd polubowny powołuje się na niewykonalność zapisu, spowodowaną jej własnymi, celowymi, działaniami, podlega ocenie z punktu widzenia reguł dobrej wiary i nadużycia prawa procesowego (art. 3 i art. 41 k.p.c.). Dotyczy to wszystkich przypadków niewykonalności zapisu, bez względu na przyczyny, które stanowią jej podstawę. Ocena taka musi jednak bazować na okolicznościach konkretnej sprawy, a dopuszczalność jej przeprowadzenia, a niekiedy wręcz jej konieczność, nie podważa ogólnego założenia, według którego niewykonalność zapisu w rozumieniu art. 1165 § 2 k.p.c. może mieć podstawę także w niemożności poniesienia kosztów wszczęcia i przeprowadzenia postępowania arbitrażowego. Niewykonalność zapisu na sąd polubowny (art. 1165 § 2 k.p.c.) może wynikać z niemożności poniesienia kosztów arbitrażu. Kancelaria Prawa Sportowego: adviser.law Nasza kancelaria specjalizuje się w prawie sportowym, oferując kompleksową obsługę prawną dla sportowców, klubów, federacji oraz innych podmiotów związanych ze światem sportu. Zespół doświadczonych prawników, posiadających wiedzę i doświadczenie w tej dziedzinie, świadczy usługi w zakresie negocjacji umów sponsorskich, praw obrazu, praw autorskich, a także w sprawach dyscyplinarnych i sporach przed sądami sportowymi. Naszym celem jest zapewnienie kompleksowego wsparcia prawnego, pozwalającego naszym klientom osiągnąć sukces w świecie sportu, jednocześnie chroniąc ich interesy i prawa. Our law firm specializes in sports law, providing comprehensive legal services for athletes, clubs, federations, and other entities associated with the world of sports. Our team of experienced lawyers, equipped with knowledge and expertise in this field, offers services ranging from negotiating sponsorship agreements, image rights, copyright, to handling disciplinary matters and disputes before sports tribunals. Our goal is to provide comprehensive legal support, enabling our clients to succeed in the world of sports while protecting their interests and rights.
Wstecz 
