W sprawie pod sygn. akt I CSK 896/23, Sąd Najwyższy, rozpatrzył kwestię ustalenia nierównych udziałów w następstwie skargi kasacyjnej złożonej przez byłego małżonka. Skarga ta, została przez niego złożona wobec oddalenia apelacji byłego małżonka od postanowienia Sądu Rejonowego dla Sąd Rejonowy dla Krakowa - Krowodrzy w Krakowie w sprawie z jego wniosku o podział majątku wspólnego w treści, którego Sąd ustalił nierówne udziały w majątku wspólnym małżonka - wnioskodawcy (30%) i małżonki - uczestniczki postępowania (70%).
Sąd Najwyższy, stwierdził, że problematyka związana z podziałem majątku wspólnego byłych małżonków, w tym przesłanek ustalenia przez Sąd nierównych udziałów w majątku wspólnym małżonków nie jest nowa i była już przedmiotem licznych orzeczeń Sądu Najwyższego oraz wypowiedzi piśmiennictwa (zob. postanowienia Sądu Najwyższego z 24 kwietnia 2013 r., IV CSK 553/12, OSNC-ZD 2014, Nr B, poz. 24 i z 6 kwietnia 2005 r., III CK 469/04). podstawa do ustalenia nierównych udziałów jaką są ważne powody w rozumieniu art. 43 § 2 k.r.o., oceniane z punktu widzenia zasad współżycia społecznego, sprzeciwiają się przyznaniu jednemu z małżonków korzyści z tej części majątku wspólnego, co do której powstania się on nie przyczynił. Natomiast sama ocena ważnych powodów uwzględnia nie tylko aspekt majątkowy, ale również etyczny i wymaga uwzględnienia zasad współżycia społecznego (zob. postanowienia Sądu Najwyższego z 22 września 1997 r., II CKN 306/97 oraz z 21 listopada 2002 r., III CKN 1018/00).
W utrwalonej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego, przyjmuje się, że przy ustalaniu nierównych działów w majątku współnym nie chodzi tu o winę w rozkładzie pożycia, ale o winę odnoszoną do nieprzyczyniania się do powstania majątku wspólnego lub przyczyniania się w mniejszym stopniu, niż to wynika z możliwości małżonka (zob. postanowienia Sądu Najwyższego z 8 lutego 2018 r., II CNP 11/17 i z 7 czerwca 2000 r., III CKN 455/00). Ważnym powodem jest w szczególności naganne postępowanie małżonka, przeciwko któremu jest skierowane żądanie ustalenia nierównych udziałów, polegające na tym, że w sposób rażący lub uporczywy nie przyczyniał się on do powstania majątku wspólnego lub trwonił wspólne środki na zaspokajanie własnych potrzeb, w tym alkohol, uszczuplając w ten sposób zasoby ze szkoda dla interesów rodziny (zob. postanowienia Sądu Najwyższego z 26 listopada 1973 r., III CRN 227/73, OSNCP 1974, poz. 189 oraz z 2 października 1997 r., II CKN 348/97).
W tej sprawie, istotnym aspektem, stanowiącym podstawę do ustalenia przez Sąd nierównych udziałów w majątku wspólnym,było zachowanie byłego małżonka polegające na zawinionym niepodejmowaniu zatrudnienia lub utracie pracy po krótkim czasie, przeznaczanie wspólnych pieniędzy na alkohol i papierosy, niełożeniu alimentów, przerzucaniu ciężaru utrzymania rodziny, w tym pięciorga dzieci na barki byłej żony, która pracując zarobkowo prowadziła jednocześnie gospodarstwo domowe bez jakiegokolwiek wsparcia ze strony byłego małżonka. Sąd te okoliczności ocenił jako istotne uszczuplenie majątku wspólnego z przyczyn leżących po stronie byłego małżonka.