Wstecz
Prawo na co dzień

Zachowek- co to jest, kto jest do niego uprawniony, jak go obliczyć?

Zachowek stanowi uprawnienie niektórych członków rodziny zmarłego do żądania zapłaty sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej wartości 1/2 lub 2/3 udziału spadkowego, który przypadałby im przy dziedziczeniu ustawowym, od osób które nabyły prawa do spadku. W pierwszej kolejności do zapłaty zachowku zobowiązany jest spadkobierca w dalszej kolejności zapisobierca windykacyjny, następnie a na końcu osoba, która otrzymała od spadkobiercy darowiznę doliczaną do spadku.

Osoby uprawnione:

Zgodnie z art. 991 §1 kodeksu cywilnego, do zachowku uprawnieni są zstępni, małżonek i rodzice spadkodawcy, o ile byliby oni powołani do spadku z ustawy. Przez zstępnych należy rozumieć potomków zmarłego tj. dzieci, wnuki, prawnuki spadkodawcy. Roszczenie z tytułu zachowku przysługuje ww. krewnym jeżeli nie dostali równowartości kwoty należnej z tytułu zachowku w postaci darowizny, powołania do spadku czy tez zapisu bądź pokrycia przez spadkodawcę ponadprzeciętnych kosztów wychowania i wykształcenia.

Kiedy krewni nie otrzymają zachowku?

Zachowku nie otrzymają:

spadkobiercy uznani za niegodnych*,
osoby, które zostały wydziedziczone**,
spadkobiercy, którzy odrzucili spadek,
spadkobiercy, którzy zrzekli się dziedziczenia,
małżonek spadkodawcy jeśli spadkodawca wystąpił o orzeczenie rozwodu lub separacji z jego winy, a żądanie to było uzasadnione,
osoba, która zarzekła się prawa do zachowku za pomocą stosownej umowy.
* Spadkobierca zostaje uznany przez sąd za niegodnego, jeżeli: dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy, podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności, umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego

** Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawniony do zachowku: wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci, uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

 

Jak obliczyć zachowek?

W pierwszej kolejności należy ustalić czy osobie uprawnionej należy się suma pieniężna w wysokości odpowiadającej 1/2 czy 2/3 udziału spadkowego. Zasadą jest, że uprawnionemu przysługuje kwota pieniężna w wysokości 1/2 udziału spadkowego, natomiast 2/3 udziału spadkowego przysługuje uprawnionemu, który był małoletni lub trwale niezdolny do pracy w chwili śmierci spadkodawcy.

W drugiej kolejność należy ustalić substrat zachowku czyli wartość spadku, którą stanowi różnica pomiędzy wartością aktywów i pasywów wchodzących w skład spadku, powiększoną o wartość darowizn i zapisów windykacyjnych (postanowienie zawarte w testamencie na podstawie, którego oznaczona osoba nabywa przedmiot zapisu z chwilą śmierci spadkodawcy).

Należy pamiętać że do spadku nie dolicza się darowizn:

drobnych, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych,
dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku,
na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku,
darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy nie miał zstępnych, z wyjątkiem sytuacji gdy darowizna została uczyniona na mniej niż trzysta dni przed urodzeniem się zstępnego, przy obliczaniu zachowku dla zstępnego,
które spadkodawca uczynił przed zawarciem z nim małżeństwa, przy obliczaniu zachowku dla małżonka.
Wartość spadku oblicza się z pominięciem zapisów zwykłych (rozrządzenia testamentowe, mocą których spadkodawca zobowiązuje swego spadkobiercę testamentowego lub ustawowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby) oraz poleceń (obowiązek działania lub zaniechania nałożony przez spadkodawcę na spadkobiercę lub zapisobiorcę).

Następnie powinno się określić na podstawie przepisów art. 931-932 kodeksu cywilnego jaki udział spadkowy przypadałby uprawnionemu gdyby dziedziczenie odbywało się na podstawie ustawy. Ustalając udział spadkowy stanowiący podstawy do obliczenia zachowku uwzględnia się także spadkobierców niegodnych oraz spadkobierców, którzy spadek odrzucili, natomiast nie uwzględnia się spadkobierców, którzy zrzekli się dziedziczenia albo zostali wydziedziczeni.

Na końcu należy połowę albo dwie trzecie udziału spadkowego w zależności od konkretnego przypadku, który przypadałby uprawnionemu przy dziedziczeniu ustawowym, pomnożyć przez wartość substratu zachowku.

Ustalając wysokość zachowku należy także pamiętać o uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 1985 r. w sprawie o sygn. akt III CZP 75/84 (publ. SIP Lex pod nr: 3078) w której Sąd Najwyższy wskazał, że obliczenie zachowku następuje na podstawie wartości spadku ustalonej według cen z daty orzekania o roszczeniach z tego tytułu. Uchwale tej nadano status zasady prawnej.

Istnieje również możliwość obniżenia zachowku obliczonego zgodnie z wyżej opisanymi zasadami Jak wskazuje Jarzy Ciszewski oraz Jakub Knabe „zgodnie z utrwalonym już w orzecznictwie poglądem (np. uchwała SN z 19.05.1981 r., III CZP 18/81, OSNPG 1981/11, poz. 52, s. 18; wyrok SN z 7.04.2004 r. IV CK 215/03, LEX nr 152889, z glosą T. Justyńskiego, PiP 2005/6) w pewnych szczególnych i wyjątkowych sytuacjach dopuszczalne jest obniżenie należności z tego tytułu na podstawie art. 5 przy uwzględnieniu zwłaszcza klauzuli zasad współżycia społecznego. Ma to w szczególności zastosowanie, gdy głównym składnikiem majątku jest prawo do lokalu, które służy zaspokajaniu niezbędnych potrzeb mieszkaniowych zobowiązanego do zapłaty zachowku w razie braku innych możliwości zaspokojenia tych potrzeb, oraz gdy inne składniki spadku nie wystarczają na pokrycie zobowiązania z tytułu zachowku.”[1]

 

#zachowek #zaliczeniedarowiznaschedęspadkową #zapiszwykły #zapiswindykacyjny #niegodnośćdziedziczenia #wydziedziczenie #spadek #spadkodawca #spadkobierca #udziałspadkowy #Adviser1989 #Armknecht&Partners

 

Sprawdź pozostałe nasze wpisy

Wstecz
Prawo sportowe 09.04.2024
[Prawo sportowe] Czy spór sportowca, trenera lub agenta z klubem jest zawsze rozstrzygany przez sportowy trybunał lub sąd arbitrażowy?

W wielu przypadkach w treści umów i kontraktów łączących zawodnika, trenera lub agenta z klubem zawarte zostają klauzule arbitrażowe, zgodnie z którymi, wszelkie sporty strony poddają pod rozstrzygnięcie konkretnego sportowego trybunału arbitrażowego lub sportowego sądu arbitrażowego. W takich przypadkach strony zobowiązują się do rozstrzygnięcia w drodze arbitrażu sportowego zamiast drogi sądowej. Niemniej, nie zawsze spór sportowca lub trenera, czy agenta z klubem musi być rozstrzygany przez sportowy trybunał lub sąd arbitrażowy. Rozstrzygnięcie takiego sporu może zależeć od wielu czynników, takich jak umowa między stronami, regulaminy ligi lub federacji sportowej, a także obowiązujące prawo powszechne. prawo sportowe prawnik kancelaria prawo sportowe kancelaria prawa sportowego gdynia kancelaria prawna trójmiast Gdańsk Gdynia Sopot prawo sport prawnik kancelaria Kancelaria prawa sportowego, specjalizująca się w obszarze prawnych zagadnień związanych ze sportem, stanowi istotny punkt odniesienia dla osób i podmiotów zaangażowanych w różnorodne kwestie prawne w świecie sportu. Prawo sportowe, które reguluje zasady, procedury i relacje między uczestnikami świata sportu, odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu sprawiedliwości, równości oraz integralności w rozmaitych dyscyplinach sportowych. Kancelaria prawa sportowego może oferować szeroki zakres usług prawnych, obejmujących m.in. doradztwo w zakresie zawierania umów, reprezentację w sprawach dyscyplinarnych, arbitrażowych oraz sądowych, jak również wsparcie w kwestiach związanych z prawami do wizerunku czy sponsoringiem. Specjaliści z zakresu prawa sportowego często posiadają dogłębną wiedzę na temat przepisów regulujących konkretne dyscypliny sportowe, zasady działania federacji oraz organizacji sportowych, a także międzynarodowe standardy i kodeksy postępowania. Prawo sportowe, będące zbiorem przepisów, regulacji i standardów, ma na celu zarówno ochronę interesów uczestników świata sportu, jak i zapewnienie integralności, uczciwości oraz równości w konkurencji. Obejmuje ono szeroki zakres tematyczny, od kwestii związanych z transferami zawodników, przez przepisy dotyczące antydopingowe, po regulacje dotyczące organizacji zawodów i imprez sportowych. Działając na styku wielu dziedzin prawa, prawo sportowe wymaga często specjalistycznej wiedzy i doświadczenia, które mogą zapewnić wyspecjalizowane kancelarie prawa sportowego. Korzystanie z usług kancelarii prawa sportowego może być kluczowe dla osób i podmiotów zaangażowanych w świat sportu, zwłaszcza w obliczu rosnącej liczby regulacji, procedur oraz sporów, które mogą się pojawić. Kancelarie te mogą pomóc w interpretacji skomplikowanych przepisów, reprezentować interesy swoich klientów w sporach i negocjacjach oraz dostarczać kompleksowego wsparcia prawno-biznesowego. W ten sposób, kancelaria prawa sportowego oraz prawo sportowe wspólnie tworzą fundamenty, na których opiera się funkcjonowanie oraz rozwój świata sportu we współczesnym społeczeństwie.

Czytaj dalej
Prawo spadkowe 23.07.2024
[Prawo spadkowe] Jaką odpowiedzialność prawną ponoszą spadkobiercy za długi spadkowe w polskim prawie spadkowym?

Prawo spadkowe jest jedną z kluczowych dziedzin prawa cywilnego, z którą wielu z nas prędzej czy później będzie miało do czynienia. Warto więc znać podstawowe zasady, zwłaszcza dotyczące odpowiedzialności spadkobierców za długi spadkowe. Kancelaria prawna w Gdyni specjalizująca się w prawie spadkowym pomoże rozwiać wątpliwości i doradzić w trudnych sytuacjach. Kancelaria prawa spadkowego trójmiasto Gdańsk Sopot Gdynia porady prawne spadki prawo spadkowe kancelaria adwokat prawo spadkowe

Czytaj dalej