[Prawo pracy] Reforma prawa pracy. Zmiana przepisów kodeksu pracy już od sierpnia 2022 r. - nowe uprawnienia pracowników i obowiązki pracodawców.

Obecnie procedowany jest projekt ustawy zmieniającej przepisy polskiego kodeksy pracy, który ma na celu dostosowanie prawa polskiego do norm unijnych. Nowelizacja kodeksu pracy obejmuje implementację unijnych przepisów:

• dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE z 2019 r. L 186, s. 105), którą Polska powinna wdrożyć do 01 sierpnia 2022 r.
• dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającej dyrektywę Rady 2010/18/UE (Dz. Urz. UE. L Nr 188, str. 79), którą Polska powinna wdrożyć do 02 sierpnia 2022 r.

Nowe regulacje kodeksu pracy, których przedmiotem są przede wszystkim uprawnienia dla pracowników, powinny zostać przyjęte i obowiązywać już od sierpnia 2022 r. Zmiany obejmować będą w szczególności:

• urlop opiekuńczy,
• wydłużenie urlopu rodzicielskiego,
• urlop „tacierzyński”,
• zasiłek macierzyński,
• elastyczna praca,
• zmiana długości umów o pracę na okres próbny,
• przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony,
• praca u kilku pracodawców.

Pracownikowi od sierpnia będzie przysługiwał nowy rodzaj urlopu tzw. urlop opiekuńczy w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym. Będzie mógł z niego skorzystać każdy zatrudniony, chcący zaopiekować się dzieckiem, matką, ojcem bądź inną osobą zamieszkującą we wspólnym gospodarstwie domowym. Celem tego urlopu ma być zapewnienie osobistej opieki lub wsparcia bliskim wymagającym znacznej opieki lub znacznego wsparcia z poważnych względów medycznych. Za czas przebywania na urlopie nie będzie przysługiwało wynagrodzenie. Pracownik zobowiązany będzie złożyć wniosek o urlop w terminie 3 dni przed jego rozpoczęciem.

Urlop rodzicielski będzie przysługiwał w wymiarze 41 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie oraz 43 tygodnie w przypadku urodzenia większej ilości dzieci przy jednym porodzie. Co ważne nie będzie możliwości wykorzystania całego urlopu przez jednego rodzica, co najmniej 9 tygodni pozostaje do wykorzystania przez drugiego rodzica. Urlop rodzicielski będzie można podzielić na maksymalnie 5 części. W przypadku łączenia urlopu z wykonywaniem pracy na część etatu, urlop rodzicielski zostanie wydłużony maksymalnie do 82 lub 86 tygodni w zależności od ilości urodzonych dzieci.

W tym wypadku ustawodawca nieco ograniczył dotychczasowe prawa ojców. Od sierpnia przysługujące ojcu 2 tygodnie urlopu „tacierzyńskiego” będą mogły być wykorzystane w terminie 12 miesięcy od urodzenia dziecka, a nie jak wcześniej 24 miesięcy.

Zasiłek macierzyński będzie wynosił 81,5% podstawy wymiaru za urlop macierzyński i rodzicielski jeśli pracownica złoży taki wniosek w terminie 21 dni od urodzenia dziecka, w pozostałych przypadkach pracownica otrzyma wynagrodzenie za okres urlopu macierzyńskiego w wysokości 100% podstawy wymiaru oraz 70 % podstawy wymiaru za okres trwania urlopu rodzicielskiego.

Pracownik wychowujący dziecko w wieku do 8 roku życia, będzie mógł złożyć wniosek o zastosowanie wobec niego elastycznej organizacji pracy w terminie 14 dni przed planowanym rozpoczęciem korzystania z elastycznej organizacji pracy. Pracodawca ma obowiązek odpowiedzieć na wniosek w terminie 7 dni. Pracodawca nie jest jednak zobowiązany do uwzględnienia takiego wniosku pracownika.

Zgodnie z nowymi przepisami kodeksu pracy, za elastyczną organizację pracy uważa się:

• telepracę,
• obniżenie wymiaru czasu pracy,
• system przerywanego czasu pracy,
• system skróconego tygodnia pracy,
• system pracy weekendowej,
• ruchomy czas pracy,
• indywidualny rozkład czasu pracy.

Projektowa zmiana przepisów kodeksu pracy zakłada, że umowę o pracę na okres próbny będzie można zawrzeć na okres maksymalny, który będzie wynosił: 

• 1 miesiąca- w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy,
• 2 miesięcy- w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 6 miesięcy i krótszy niż 12 miesięcy,
• 3 miesięcy -w pozostałych przypadkach.

Okres obowiązywania umowy o pracę na okres próbny będzie można przedłużyć jedynie o czas pozostawania przez pracownika na urlopie oraz w przypadku zaistnieniea innych usprawiedliwionych nieobecności.

Zmiana przepisów kodeksu pracy, nakładać będzie również na pracodawcę obowiązek podania uzasadnionej przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas określony. W przypadku, gdy pracodawca takiej przyczyny nie poda albo okaże się ona nieprawdziwa lub nieuzasadniona, pracownikowi będzie przysługiwało prawo żądania przywrócenia do pracy.

Zgodnie z nowym brzmieniem art. 26[1] k.p. pracodawca nie będzie mógł zakazać pracownikowi podjęcia drugiej pracy u innego pracodawcy, zarówno w oparciu o umowę o pracę jak i inny stosunek prawny np: umowę zlecenia, umowę o dzieło. 

Według stanu na dzień 04 lipca 2022 r., nowelizacja kodeksu pracy - ustawa o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw z 4 lutego 2022 r., nie został skierowany pod obrady Sejmu RP.

Potrzebujesz pomocy prawnej z zakresu prawa pracy?
Poznaj naszą ofertę  i skontaktuj się z nami!